Beş liranın 10 liranın hükmü kalmadı…Bir lira ve elli kuruşu esamesi bile okunmuyor. 15 Yıl önce basılan 200 liranın değeri 20 liraya 100 liranın değeri de 10 liranın altına düşmüş durumda. Enflasyonla artışıyla birlikte tedavülde neredeyse 200’lük ve 100’lük banknotlar kaldı. Onlar da ihtiyacı karşılamaz durumda.
Bazı bankaların bankamatiklerinde para çekme limiti 5 Bin lira…Limit artıran bankalar da var ama o bankamatikler de tedavüldeki paralarla vatandaşın ihtiyacı karşılamıyor. Çünkü, bankamatikler kısa sürede boşalıyor. Bunun tek sonucu var. O da ısrarla yapılmayacak denilen 500 veya 1.000 liralık bankont basılması. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası banknotların büyütülmesiyle ilgili haberler üzerine geçmiş eski Merkez Bankası Başkanlarından Şahap Kavcıoğlu’nun da sıklıkla yalanlamıştı. 500 ve 1000 TL’lik banknot basımı, TCMB’nin görevden alınan başkanı Hafize Gaye Erkan’a da Meclis’te sorulmuş ve “planda yok” cevabı alınmıştı. Artık tadavüldeki paralar piyasadaki ihtiyacı karşılamıyor.
Euro bölgesinde 500 euroluk banknotu 2019 yılında kaldırılmasının ardından en büyük banknot 200 euro. Onlar da yüksek enflasyon da yok. Biz de ise en büyük banknot 200 lira…Tedavüle çıktığında 130 dolar alınan 200 liralık banknotla şu anda ancak 6,5 dolar alınabiliyor.
Bankacıların, banknotların ödemelerde yetersiz kalmasıyla ilgili yaşadığı zorlukları anlatan Ziraat Bankası eski Genel Müdür yardımcılarından Prof. Dr. Şenol Babuşcu ATM’lere 200 ve 100 TL dışında para konulmadığını, önceden günlük güncellenen ATM’lerdeki paranın artık 2-3 saatte bir doldurulmaya başlandığını açıklamıştı.
Ekonomist Uğur Gürses ise 500 TL’lik bankontun basılma zamanı geldiğini ifade etmişti. Tedavüldeki paraların yüzde 68,9’unu 200 liralık banknotlar oluşturuyor. 100 ve 200 liralık banknotların toplamı ise tedavüldeki paraların yüzde 94’ünü eşit.
EMEKLİ ZAMLARI
Bankalarda günlük limit 5 bin TL olduğu için ATM’lerde para kalmıyor. Çünkü, bankamatiklerde 200, 100 ve 50 banknotların aldığı haznelerin aldığı limit belli. Bazı bankalarda limit daha yüksek. Herkes bankamatiği gittiğinde “Şu anda hizmet veremiyoruz” şeklindeki ibareyle karşılaşıyor. Bankamatiğin aldığı miktar belli, TL’nin değeri de belli. Banka görevlileri neredeyse iki üç saatte bir bankamatiklere para koyuyor ama yeterli olmuyor.
ESNAF DA DERTLİ
Bankamatiğe para çekmeye giden esnaf da para çekememekten dertli. Çünkü onlar da tıpkı vatandaşlar gibi sorun yaşıyor. Ödemelerini havale ve EFT ile yapmak zorunda. Türk lirasının son yıllarda büyük değer kaybetmesinin ardından milyonluk işlemler bankalar arasında yapılıyor. 2-3 milyonluk miktar ancak çuvallara sığıyor. Bu da beraberinde güvenlik sorununu getiriyor.
TCMB eski Başekonomisti Hakan Kara, 500 TL’lik grafikle açıklama yaptı, tedavüldeki paraların yüzde 68,9’unun 200 TL’lik banknotların oluştuğunu söylemişti.
Piyasadaki TL banknotların yaklaşık yüzde 94’ü, 200 ve 100 TL’lik birimlerden oluşuyor. 25 ve 50 kuruşluk madeni paralar ise artık hükmü yok.
Vatandaş bankamatiğe gidip, maaşını çekmek isterken zorluk yaşıyor. Kartı bankamatiğe taktığında “Şu anda hizmet veremiyoruz” şeklindeki ibareyle karşılaşılıyor. Artık utanmanın çekinmenin zamanı geçmiş durumda. 500 TL’lik bankontu tedavüle sürmenin zamanı geldi gibi. Çünkü ‘Görünen köy kılavuz istemez’ sözünü hatırlamak lazım
Türkiye’de banknot basma yetkisi, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nda. Zaman zaman yeni banknot basılacağına dair söylentiler çıksa da, bu iddialar şimdiye kadar resmi kurumlarca yalanlandı.
